Τυχαίες Λέξεις Τούρκος, Ίσαμε ή ώσαμε, Ξεπαίρνω, Ακολιτσάφρα, Πανεμιδερό (το) ή Πανεμίδι ή Πανεμιδερός τόπος, Λάμεται ή Λάμνεται ή Λάσσεται, η αίγα ή η προβατίνα κ.α., Ζυγωτό, Τουρσού, Διαφέγγισμα, Παντώ, Θεολομάνιστος, Ψαροκαβαλάρης, Ώρα του βοσκού, Όλοκειά, Ήθιε, Έχπαλαι, Σκυλιάζω, Ζουλώ ή Ζουλίζω, Ωστ’ απού, Ιμπρέτι, Ρακάδικο., Ζαμπρακιάζει, Πλουσουρανιά, Καζανιασμένος καιρός ή ουρανός, Χνάρι μπακαλιάρος, Ζούπα, Δευτερώνεται (η καλουργιά), Ιδυονώ (Των Ιδυονώ), Ψιψιρίζει, Ογδοήντα |
Τούρκος | Το ξιδιασμένο κρασί και ο πολύ θυμωμένος άνθρωπος.
«Ετούρκεψε το κρασί μου...»
«Εγίνηκα Τούρκος...»
«Το κρασί απού ’χα στο μικιό βαρελάκι δε γατέω γιάντα ετούρκεψε. Μως και το ξεκαπάκωσα οψές να γεμίσω το κρασομπούκαλο ήκουσα την ξιδιά. Δικιμάζω... δραπέτι...»
«Οντε τον είδα να σύρνει δυο βούγια και να περνά μέσ’ απού το σπαρμένο εγίνηκα Τούρκος...» |
Ίσαμε ή ώσαμε | Μέχρι
«Ώσαμε να πούμε τ’ όνομά ντου, νά τονε και ξεφαρδουκλώνει ομπρός μας ωσάν το φάντε μπαστούνι...»
«Από ’παέ ίσαμε τη Φουρκολιά είναι ταμάμ χίλια εφτακόσα μέτρα, κι από κειά ίσαμε το χωργιό είναι άλλα τόσα...» |
Ξεπαίρνω | Ξεθαρρεύω
«Εθώρου τ’ άλλα πρωτοταξιτάκια και εξέρανε να γράφουνε και να διαβάζουνε κι ο γιος μας πράμα. Ήλεγε μου όμως ο δάσκαλος: Μην τονε κλαις Μαρία το γιο σου... μια-ν-κοπανιά δα ξεπάρει και δα ξεπεράσει τσ’ άλλους. Ετσά εγίνη κιόλας…» |
Ακολιτσάφρα | Η σαύρα
«Εφκέραισα τα χόρτα απού το σακί και επεταχτήκανε απομέσα δυο ακολιτσάφρες ωσάν την απαλάμη μου η καθαμιά και ετρυπώσανε στον κάραβο. Σάσε και δεν εμπήκανε στο σπίτι να ξετρουμίσουνε τα κοπέλια...» |
Πανεμιδερό (το) ή Πανεμίδι ή Πανεμιδερός τόπος | Υπήνεμος τόπος
«Γιάντα εκάτσες στο ξέσβουρο; Έρχου να κάτσεις στο πανεμιδερό να καθαρίσεις τα χορταράκια σου να μην κρυγιαδώσεις, κι είσαι θαρρώ και δρωμένη...»
«Χίλιες βολές σου το ’χω πώντα γιε μου, να μην καθίζεις στο ξέσβουρο μόνο στο πανεμίδι να μην πονέσουνε τ’ αυτιά σου. Ανεστοράσαι πούρι ίντα επάρτηρες αλλότες…» |
Λάμεται ή Λάμνεται ή Λάσσεται, η αίγα ή η προβατίνα κ.α. | Κατέχεται από γεννετήσια διέγερση. Λένε και: Θυμάται, Γυρεύγει, Θέλει κ.λ.π
«Η αίγα μας λάμεται, μόνο να τηνε πάμε στα οζά να λαστεί. Αύριο ντελόγο να τηνε πας στην Κεφάλα...» |
Ζυγωτό | Παιδικό παιγνίδι, το κυνηγητό
«Το ζυγωτό, τo χωστό και οι μπίλιες, ήτονε τα αγαπημένα μου παιγνίδια οντε-ν-ήμουνε κοπέλι. Το ζυγωτό το παίζαμε σ’ όλη τη γειτονιά, το χωστό στην πλατέα και τσι μπίλιες στου Μανιού το μαγαζί ομπρός...» |
Τουρσού | Λαχανικά σε ξίδι, τουρσί
«Τη φάβα την αγαπώ με μπόλικα σαλατικά και περίττο με τουρσού να το ’χει σασμένο η μάνα μου που βάνει μέσα τουρλού-τουρλού λαχανικά και μυρωδικά…»
«Οφέτος το τουρσού του σπιτιού μας το κάμαμε με λίγα λαχανικά. Ήβαλα μόνο κλωσάκια και αγγουράκια και εγέμισα τρεις μεγάλες γυάλες...» |
Διαφέγγισμα | Τα χαράματα, η αυγή
«Εσηκώθηκα με το διαφέγγισμα. Προβέρνω από την πορτοπούλα του οντά, καντήλι ο ουρανός. Μούδε σκονάδι ανέφαλο δεν είχε. Σαν ενετάχτηκα κι εκίνησα, απου ήφεγγε μπλιο, θωρώ τρούλους γύρου- γύρου και εγυάηρα...» |
Παντώ | Επιβλέπω, βόσκω ζώα
«Επάντου μια βολά στην Κεφάλα τα οζά μας κι ήπιασε τσίκνα έντεκα μέρες. Η κουμπάνια μου ήτονε για πέντε μέρες κι εγώ επέρασα οχτώ. Τσι τρεις ήμουνε νηστικός. Ελόγιασα πως ήλα με κατεβάσουνε με την τάβλα, μα ήπεψ’ ο Θεός και εσταμάτησε το κακό...» |
Θεολομάνιστος | Πολύ θυμωμένος
«Θεολομάνιστος εγυάηρε αργά στο σπίτι ο άντρας μου και δεν τοv ήβανε ο τόπος, δεν τον ερώτηξα ιντά ’χε παθωμένο, μα σήμερο ήμαθα πως τα βάλανε λέει στο καφενείο με τα κομματικά και εγενήκανε από δυο χωργιά...» |
Ψαροκαβαλάρης | Ο Άη Γιώργης.
|
Ώρα του βοσκού | Μικρή διακοπή πολύωρης βροχής (Για να πάει στη μάντρα ο βοσκός ή να κάμει διάφορες εργασίες του).
«Ανεστορούμαι μια φορά κι ήμαστε στσ’ ελιές και ήβρεχε ασταμάτητα ώρες πολλές και μηδε την ώρα του βοσκού δεν ήκανε να πάμε στο χωργιό...» |
Όλοκειά | Πάντα, ολοένα, κάθε φορά
«Λεωμένο σου το ’χω εδιακόσες φορές. Όλοκειά θες να σου το λέω πως παρέα σου δεν τονε θέλω του Στρατή τον έγγονα γιατί έχει κακή φάμα στο χωργιό;...» |
Ήθιε | Ανθούσε. Το ρήμα Αθώ ή Αθίζω
«Είχαμε στην αυλή μας μια-ν- αμυγδαλιά που ήθιε το Δεκέμπρη κι ήτονε ένα-ν- καμάρι στη γειτονιά. Μια-ν- κοπανιά εξεράθηκε και εφύτεψε άλλη ο πατέρας μου απού το ίδιο σοί στον ίδιο τόπο μα δεν ερεόσυρε...» |
Έχπαλαι | Από πολύ παλιά, πάντα
«- Από πότε Μανόλη ψάλλει στην εκκλησά ο αδερφός σου ο Γιάννης;
- Έχπαλαι Νίκο. Από 15 χρονώ ντελικανιδάκι...»
«Το ανεστουλούχισμα και τα νεύρα δεν είναι τω γερατειώ ντου καζάντιο. Έχπαλαι το ’χε και τό ’να και τ’ άλλο...» |
Σκυλιάζω | Οργίζομαι
«Εσκύλιασε από το κακό ντου όντε του ’πανε πως η κόρη ντου ήφυγε με το Μανόλη τση Ζαμπίας και πως αυτή του κλούθηξε με τη βουλή τζη...» |
Ζουλώ ή Ζουλίζω | Πιέζω, συνθλίβω
«Έλα Αννούλα παιδί μου να μου ζουλίξεις μιαολιά τη ράχη μπέλιτα και μολάρουνε τα νεύρα μου…»
«Εζούλιξέ ντου το Κωστάκι τα μπροσδάχτυλα τση δεξάς του χέρας κι είναι ολόπριστη κι ολόμπλαβη η απαλάμη ντου όλη και πονεί κιόλας...» |
Ωστ’ απού | Ως ότου, ίσαμε που
«Ωστ’ απού ’χα συκαλάκια κι αμυγδαλάκια στο κουρούπι και τον ετράτερνα ήρχουντονε ο γιος σου στο κονάκι μου και με γειτόνευγε. Εδά απού ’μαθε πως εποκάμασι, δε σταυρώνει μπλιο...» |
Ιμπρέτι | Συνήθεια
«Εγώ δεν πεινώ γιατί ’ναι λίγη ώρα απού ήφαγα, και δα φάω μόνο δυο κουταλιές έτσά για το ιμπρέτι να πιω κι ένα-ν- κρασάκι για το εις υγεία...» |
Ρακάδικο. | Μαγαζί όπου προσφέρεται μόνο ρακή στους πελάτες
«-Ίντα μαγαζί ωρέ Θεοδόση ανοίγει ο αδερφός σου ο Σήφης στα Κόκκινα;
-Ρακάδικο Μήτσο με μεζεκλίκια μπόλικα και καλά: ψαράκια τηγανιστά, πατάτες οφτές, αχταποδάκια και ό,τι άλλο τυχαίνει...» |
Ζαμπρακιάζει | Σαπίζει
«Οντο βρέχει, μπαίνει νερό από την πορτοπούλα του οντά και πιάνει το μεσοδόκι του μέσα σπιτιού. Πρέπει ζάβαλε να το πιάσομε το νερό γιατί δα ζαμπρακιάσει το μεσοδόκι και μια-ν- κοπανιά δ’ ακούσεις το σκιόπο...» |
Πλουσουρανιά | Ξαστεριά
«Οντο-ν-είναι πλουσουρανιά και φεγγάρι, λιχνώ και τη νύχτα ανε σάζει ο καιρός κι είναι μα το Θιό οι καλλίτερες μου ώρες εκεινεσα...»
«Πλουσουρανιά οντε θωρείς μην έρχεσαι κοντά μου
μή μασε μαρτυρήσουνε τα άστρα πέρδικάμου...» |
Καζανιασμένος καιρός ή ουρανός | Ουρανός γεμάτος μαύρα σύννεφα, σκοτεινός, έτοιμος να βρέξει.
|
Χνάρι μπακαλιάρος | Ο μπακαλιάρος όπως πουλιέται παστός.
«- Τρία χνάργια μικρά μπακαλιάρο ήπηρα. Λες να μασε φτάξει στο μετόχι γή να πα’ πάρω κι άλλο;
- Άμε να πάρεις άλλα τρία χναράκια μα πούρι δε χαλά...» |
Ζούπα | Μούσκεμα
«Εξέχασα οψές να πάρω το παρασόλι και με τη μεγάλη μπόρα εγίνικα ζούπα...» |
Δευτερώνεται (η καλουργιά) | Επαναλαμβάνεται
«Άμα κάμεις το πρώτο αλέτρι, στσ’ αρχές του Μάρτη, ν’ αφήσεις να περάσουνε απάνω κάτω δυο μήνες κι απόι να δευτερώσεις την καλουργιά...» |
Ιδυονώ (Των Ιδυονώ) | Και των δύο
«Ενημέναμε με τον αδερφό μου πως ο μπάρμπας μας ο Αμερικάνος ήλα μασε κάμει καλή χέρα ένα-ν- κατοστάρικο του καθενούς μας, κι εκείνος μας ήδωκε και των ιδυονώ ένα δίφραγκο να το μοιράσομε κι ούτε δε μας είπε να μπούμε στο σπίτι ντου...» |
Ψιψιρίζει | Κουβεντιάζει ψιθυριστά
«Τα όσα εροζονάραμε οψάργάς δεν τα γροικούσανε οι γιοί μας γιατί ήτονε οι δυο ντως καθισμένοι στη μέσα μπάντα στο γωνιό και εψιψιρίζανε όλη-ν- την αποσπερίδα. Ίντα μυστικά έχουνε πάλι εκείνοι δεν κατέχω...» |
|
